Bác Hà giải đáp: Cách chữa hậu sản gầy mòn hiệu quả bằng Y học cổ truyền

Chào Minh Tú

Bác Hà rất hiểu và chia sẻ với nỗi lo lắng của cháu lúc này. Tình trạng gầy mòn, suy nhược sau sinh là điều không ít chị em phụ nữ gặp phải. Cơ thể người mẹ sau khi “vượt cạn” giống như một mảnh đất khô cằn sau một mùa vụ bội thu, cần được vun trồng, bồi đắp lại. Đừng quá lo lắng, đây là một chứng bệnh có thể cải thiện và chữa trị được, cháu nhé.

Theo quan điểm của Y học cổ truyền, nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là do khí huyết hao tổn nặng nề trong quá trình sinh nở, đồng thời chức năng của Tỳ Vị (hệ tiêu hóa) bị hư yếu.

• Khí huyết là nền tảng của sự sống, nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể. Khi sinh con, người mẹ mất đi một lượng lớn cả khí và huyết, dẫn đến cơ thể suy nhược, mệt mỏi, da dẻ xanh xao, tóc rụng, và sụt cân.
• Tỳ Vị lại là gốc của hậu thiên, có vai trò chuyển hóa thức ăn thành khí huyết để nuôi dưỡng cơ thể. Sau sinh, Tỳ Vị cũng suy yếu, dù cháu có cố gắng ăn uống nhưng khả năng hấp thu dưỡng chất rất kém, ăn vào không chuyển hóa được, do đó cơ thể cứ gầy mòn đi.

Vì vậy, muốn phục hồi sức khỏe, chúng ta phải đi từ gốc rễ: Bổ khí dưỡng huyết, kiện Tỳ ích vị.

Dưới đây là một số lời khuyên Bác Hà dành cho cháu để cải thiện tình trạng này:

1. Về Chế độ Ăn uống: “Ăn uống là bài thuốc đầu tiên”

Đây là yếu tố quan trọng nhất để bồi bổ lại Tỳ Vị và tái tạo khí huyết. Cháu hãy ưu tiên các thực phẩm có tính ấm, vị ngọt, dễ tiêu hóa.

• Các món ăn giúp bổ khí huyết:
  • Cháo gà ác hầm hạt sen, táo đỏ: Gà ác là “thánh dược” bổ huyết, hạt sen kiện Tỳ, an thần, táo đỏ bổ trung ích khí, dưỡng huyết. Đây là món ăn vàng cho phụ nữ sau sinh.
  • Thịt bò hầm khoai tây, cà rốt: Thịt bò bổ Tỳ, ích khí huyết, gân cốt.
  • Tim heo hầm long nhãn: Giúp dưỡng huyết, an thần, cải thiện giấc ngủ và tình trạng hay quên sau sinh.
  • Các loại đỗ: Đỗ đen, đỗ đỏ, đỗ xanh (để cả vỏ) nấu chè hoặc hầm cùng xương đều rất tốt để bổ thận, sinh huyết.
• Kiện Tỳ Vị, giúp hấp thu tốt hơn:
  • Sử dụng các thực phẩm như khoai lang, bí đỏ, củ mài (hoài sơn) trong bữa ăn hàng ngày. Chúng vừa bổ dưỡng vừa giúp hệ tiêu hóa làm việc nhẹ nhàng hơn.
• Những điều cần tránh:
  • Tuyệt đối không ăn đồ sống, lạnh (salad, gỏi, nước đá, kem) vì sẽ làm tổn thương thêm Tỳ Vị.
  • Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, chiên xào, cay nóng vì khó tiêu và gây nóng trong.
  • Nên chia nhỏ bữa ăn, ăn 5-6 bữa/ngày thay vì 3 bữa chính để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và giúp hấp thu tốt hơn.

2. Về Sinh hoạt và Tinh thần: “Dưỡng Tâm thì Thân mới an”

Sức khỏe tinh thần của người mẹ sau sinh ảnh hưởng trực tiếp đến sự hồi phục của cơ thể.

• Giấc ngủ: Giấc ngủ là liều thuốc phục hồi khí huyết tốt nhất. Bác Hà biết chăm con nhỏ rất khó để ngủ đủ giấc, nhưng cháu hãy tranh thủ mọi lúc có thể, khi con ngủ thì mình cũng nên chợp mắt.
• Vận động nhẹ nhàng: Sau thời gian ở cữ, cháu có thể đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày 15-20 phút dưới nắng sớm. Việc này giúp khí huyết lưu thông, tinh thần thư thái và cải thiện tiêu hóa. Tránh vận động mạnh, quá sức sẽ làm hao tổn thêm khí.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng bụng, lưng và chân. Cháu có thể ngâm chân với nước gừng ấm mỗi tối trước khi ngủ để giúp khí huyết lưu thông xuống dưới, ngủ ngon hơn.
• Chia sẻ và giải tỏa cảm xúc: Đừng giữ những mệt mỏi, áp lực một mình. Hãy tâm sự với chồng, với mẹ hoặc những người bạn thân thiết. Tinh thần không thông suốt sẽ làm khí huyết ngưng trệ, gọi là “Can khí uất kết”, khiến bệnh càng khó chữa.

Phương pháp điều trị chuyên sâu

Chế độ ăn uống và sinh hoạt là nền tảng, nhưng để phục hồi nhanh và hiệu quả, cháu cần có sự can thiệp chuyên sâu hơn. Mỗi người phụ nữ sau sinh có một thể trạng khác nhau, người thì thiên về khí hư, người lại nặng về huyết hư, có người lại kèm theo cả Tỳ hư, Thận hư.

Do đó, không thể dùng chung một bài thuốc cho tất cả mọi người. Cháu cần được thăm khám trực tiếp để Bác Hà có thể bắt mạch, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra một bài thuốc “gia giảm” phù hợp với chính cơ thể của cháu. Các bài thuốc cổ phương như “Bát trân thang”, “Thập toàn đại bổ”… sẽ được điều chỉnh liều lượng, thêm bớt các vị thuốc để vừa bồi bổ khí huyết, vừa kiện Tỳ Vị, giúp cháu ăn ngon, ngủ tốt và hấp thu tối đa dưỡng chất.

Hành trình làm mẹ vốn đã nhiều vất vả, đừng để nỗi lo bệnh tật làm gánh nặng thêm cho mình. Hãy chăm sóc bản thân thật tốt, bởi chỉ khi người mẹ khỏe mạnh thì mới có đủ sức khỏe và tinh thần để chăm sóc cho con yêu.

Nếu có điều kiện, cháu có thể liên hệ trực tiếp với Bác Hà qua Trung tâm Thuốc Dân Tộc để được thăm khám và tư vấn cụ thể hơn nhé.

Thân ái,

Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thanh Hà