Cửa Sinh Là Cửa Tử: Lời Nhắn Gửi Từ Bác Hà Đến Chị Em Và Các Anh

Sinh nở không chỉ là khởi đầu của một sinh linh mới, mà còn là cuộc đối mặt giữa sự sống và cái chết của người mẹ. Bác Hà luôn nói với chị em: “Cửa sinh là cửa tử” không phải để gieo nỗi sợ, mà để nhắc tất cả chúng ta – đặc biệt là người bạn đời – hiểu, trân trọng và đồng hành đúng cách trong hành trình làm mẹ.

Vì sao “cửa sinh là cửa tử”?

Trong cuộc chuyển dạ, cơ thể người mẹ huy động tối đa sức lực và chịu nhiều nguy cơ y khoa: mất máu, rối loạn huyết áp, nhiễm trùng, biến chứng gây tê/gây mê, mổ cấp cứu… Mỗi ca sinh là một tình huống riêng, thay đổi theo sức khỏe thai kỳ, ngôi thai, cơ địa và diễn tiến lúc chuyển dạ. Vì vậy, đằng sau khoảnh khắc em bé cất tiếng khóc đầu đời là cả một cuộc chiến thầm lặng mà người mẹ vừa trải qua.

Nỗi đau hữu hình và vô hình của người mẹ

• Đau thể chất: co cơn, rách tầng sinh môn, vết mổ, thiếu ngủ kéo dài.

• Tổn thương tinh thần: lo âu, ám ảnh cơn đau, áp lực “phải làm tốt từ ngày đầu”, đối mặt thay đổi hình thể và hormone.

• Cảm giác cô đơn sau sinh: nhiều chị em chia sẻ “xung quanh ai cũng bận rộn vì em bé, còn mình thì lặng lẽ với vết đau và sữa về”. Đó không phải yếu đuối, mà là trải nghiệm rất thường gặp cần được lắng nghe và nâng đỡ.

Khoảng trống thấu hiểu từ người chồng

Không ít anh nghĩ “sinh con là thiên chức của vợ”, nên vô tình xem nỗi đau ấy là điều hiển nhiên. Nhưng với bác Hà – người đồng hành cùng rất nhiều ca sinh – sự hiện diện, thấu hiểu và sẻ chia của chồng có thể thay đổi hoàn toàn trải nghiệm sinh nở của vợ. Khi các anh coi sinh nở là cuộc chiến của cả hai, người mẹ sẽ bớt cô độc, phục hồi tốt hơn và việc chăm con trở nên nhẹ nhàng, ấm áp.

Chồng đồng hành như thế nào? (Trước – Trong – Sau sinh)

1) Trước sinh: Chuẩn bị là chìa khóa

• Cùng vợ khám thai và học tiền sản: hiểu các dấu hiệu chuyển dạ, phương án sinh (thường/mổ), da kề da, nuôi con bằng sữa mẹ.

• Lập kế hoạch sinh: ai đưa đi viện, đồ sơ sinh cần gì, liên lạc người thân hỗ trợ; thống nhất nguyện vọng của mẹ (giảm đau, cho con bú sớm…).

• Chia sẻ việc nhà cuối thai kỳ: để vợ có thời gian nghỉ ngơi, ăn uống đủ chất, ngủ tốt.

2) Trong sinh: Hiện diện và tôn trọng chuyên môn

• Ở bên cạnh, giữ bình tĩnh: chỉ cần nắm tay, nhắc vợ thở đúng nhịp, lau mồ hôi – những điều nhỏ nhưng “đỡ” được cả tinh thần.

• Làm cầu nối: lắng nghe bác sĩ/nữ hộ sinh, giải thích lại cho vợ; tôn trọng chỉ định y khoa khi có biến chứng.

• Hỗ trợ ngay sau khi con chào đời: khuyến khích da kề da, giúp mẹ bế con, chụp lại những khoảnh khắc đầu tiên – đó là liều “giảm đau” tinh thần rất mạnh.

3) Sau sinh: 6 tuần đầu – khoảng thời gian vàng để phục hồi

• Chăm bữa ăn, giấc ngủ: thay tã, bế con, canh giờ để mẹ chợp mắt; chuẩn bị bữa đủ đạm – rau – chất xơ – uống đủ nước.

• Bảo vệ thời gian cho con bú: hỗ trợ tư thế, phụ việc nhà để mẹ tập trung cho bé bú theo nhu cầu.

• Dõi theo dấu hiệu bất thường: sốt, sản dịch hôi, đau tăng dần, vết khâu/mổ sưng đỏ, nhức đầu dữ dội, mờ mắt, buồn bã kéo dài… đưa mẹ đi khám kịp thời.

• Vỗ về cảm xúc: nói lời cảm ơn vì sự hy sinh; nhắc mẹ rằng “em làm tốt rồi”, “không ai phải hoàn hảo ngay từ ngày đầu làm mẹ”.

Đừng để chị em một mình sau sinh

Cảm giác trống trải, khóc không lý do, mệt mỏi triền miên… rất dễ bị xem nhẹ. Bác Hà mong chị em hiểu: đó là hệ quả của thay đổi hormone, thiếu ngủ và áp lực chăm con – hoàn toàn cần được chia sẻ, không phải cố gồng. Hãy nói ra nhu cầu của mình: cần ngủ một tiếng, cần người bế bé giúp, cần một cái ôm. Việc “nhờ giúp” không làm chị em bớt giỏi; nó giúp cơ thể và tinh thần hồi phục để chăm con bền vững.

Gia đình hai bên có thể làm gì?

• Hỗ trợ việc nhà thay vì đánh giá: rửa bát, nấu ăn, dọn phòng để mẹ có thời gian nghỉ.

• Tôn trọng lựa chọn nuôi con của mẹ: bú mẹ, vắt sữa hay kết hợp – ưu tiên an toàn và phù hợp sức khỏe mẹ – bé.

• Giữ không gian yên tĩnh: hạn chế khách thăm đông; ưu tiên giấc ngủ của mẹ và bé.

Vài hiểu lầm thường gặp cần “gỡ”

• “Sinh thường mới là giỏi, mổ là kém?” Không! Đường sinh nào cũng dũng cảm. Quan trọng là an toàn cho mẹ và con theo chỉ định bác sĩ.

• “Sau sinh là phải làm được hết việc nhà?” Không! 6 tuần đầu là thời gian phục hồi. Việc của mẹ là ăn – ngủ – cho con bú và lắng nghe cơ thể.

• “Buồn bã sau sinh là yếu đuối?” Không! Khi cảm xúc nặng nề kéo dài hoặc có ý nghĩ tiêu cực, hãy tìm trợ giúp y tế. Đó là chăm sóc sức khỏe, không phải dấu hiệu thất bại.

Lời nhắn của bác Hà

Với bác Hà, mỗi em bé chào đời là phép màu, còn người mẹ là chiến binh đi qua cửa sinh – nơi ranh giới sự sống mong manh hơn ta tưởng. Mong các anh nhìn thấy cái giá của phép màu ấy để yêu thương nhiều hơn, nói lời cảm ơn nhiều hơn, chủ động chia sẻ nhiều hơn. Khi người chồng là bờ vai vững chãi, chị em sẽ không còn phải đơn độc giữa “cơn sóng” sau sinh; gia đình vì thế cũng bình an và hạnh phúc hơn.

— Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà —