Đau bụng kinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa bằng Đông y

Chị em thân mến,

Bác Hà biết rằng có lẽ không ít chị em từng phải “quằn quại” vì đau bụng kinh mỗi khi đến kỳ kinh nguyệt. Có người đau đến mức không thể làm việc, học tập, thậm chí phải nghỉ ngơi hoàn toàn. Cơn đau không chỉ gây khó chịu về thể chất mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần và chất lượng cuộc sống. Là một bác sĩ chuyên điều trị bệnh phụ khoa bằng Y học cổ truyền trong hơn 40 năm qua, Bác Hà rất thấu hiểu nỗi khổ này và mong muốn chia sẻ những kiến thức hữu ích, giúp chị em có thể hiểu rõ và chủ động hơn trong việc xử lý cơn đau kinh nguyệt bằng phương pháp Đông y an toàn, lành tính.

Đau bụng kinh là gì?

Định nghĩa theo y học hiện đại

Đau bụng kinh là cảm giác đau, co thắt ở vùng bụng dưới, thường xuất hiện trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này xảy ra khi tử cung co bóp mạnh để đẩy máu và lớp niêm mạc ra ngoài, dẫn đến thiếu oxy tạm thời cho các mô tử cung và gây đau.

Định nghĩa theo y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, đau bụng kinh được gọi là “thống kinh”, thuộc phạm vi các chứng bệnh liên quan đến huyết khí. Theo Đông y, nguyên nhân thường là do khí huyết không thông, hàn khí xâm nhập vào kinh mạch, can khí uất kết hoặc huyết ứ tích tụ khiến máu kinh khó lưu thông, từ đó gây nên cơn đau.

Nguyên nhân gây đau bụng kinh

Nguyên nhân theo Tây y

• Sự gia tăng chất prostaglandin làm tử cung co thắt mạnh hơn
• Lạc nội mạc tử cung
• U xơ tử cung
• Viêm nhiễm phụ khoa
• Do chưa từng sinh nở hoặc chu kỳ rụng trứng không đều

Nguyên nhân theo Đông y

• Khí huyết hư tổn: Khi cơ thể suy nhược, khí huyết không đủ để nuôi dưỡng tử cung, gây đau khi kinh đến
• Huyết ứ: Kinh nguyệt không thông, máu bị ứ trệ trong tử cung gây đau
• Hàn khí xâm nhập: Thường do ăn uống đồ lạnh, tắm nước lạnh trong kỳ kinh khiến hàn khí xâm nhập vào tử cung
• Can uất: Tâm trạng căng thẳng, lo âu khiến can khí không điều hòa, ảnh hưởng đến kinh nguyệt

Bác Hà thường gặp nhiều chị em có thói quen ăn lạnh, mặc phong phanh trong những ngày kinh nguyệt, dẫn đến tình trạng hàn nhập, làm cơn đau bụng kinh nặng hơn. Đặc biệt, những người bị đau bụng kinh kéo dài, lặp lại qua nhiều chu kỳ có thể đang mắc các bệnh lý tiềm ẩn như u xơ tử cung, viêm phần phụ hoặc hội chứng buồng trứng đa nang – cần được thăm khám kịp thời.

Các dấu hiệu thường gặp khi đau bụng kinh

Không phải ai cũng có mức độ đau giống nhau. Tuy nhiên, các dấu hiệu phổ biến nhất mà Bác Hà thường thấy ở người bệnh bao gồm:

• Đau âm ỉ hoặc co thắt dữ dội vùng bụng dưới
• Đau lan xuống vùng thắt lưng hoặc đùi
• Buồn nôn, tiêu chảy nhẹ
• Mệt mỏi, cáu gắt, mất ngủ
• Có thể kèm theo chóng mặt, đau đầu, ra mồ hôi lạnh

Mức độ đau có thể chia làm ba loại: đau nhẹ không ảnh hưởng đến sinh hoạt, đau vừa khiến khó tập trung, và đau nặng buộc chị em phải nghỉ ngơi hoàn toàn. Nếu chị em thuộc nhóm cuối, đừng chủ quan mà hãy chủ động tìm cách điều trị từ sớm để tránh những hệ lụy về lâu dài, đặc biệt là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Đau bụng kinh có nguy hiểm không?

Bác Hà nhận được rất nhiều câu hỏi từ chị em rằng: “Đau bụng kinh có phải là dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm không?”. Câu trả lời là: còn tùy thuộc vào mức độ và tần suất cơn đau. Nếu chị em chỉ đau nhẹ trong 1-2 ngày đầu kỳ kinh, không kèm theo triệu chứng bất thường khác thì đây thường là biểu hiện sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài, dữ dội, ảnh hưởng tới sinh hoạt hoặc đi kèm khí hư có mùi, máu kinh vón cục nhiều thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng.

Chị em cần đặc biệt lưu ý nếu có những biểu hiện sau:

• Đau bụng kinh dữ dội, kéo dài hơn 3 ngày
• Đau kèm theo ra máu cục lớn, máu đen sẫm
• Kinh nguyệt không đều, chu kỳ rối loạn
• Có biểu hiện toàn thân như sốt, buồn nôn, ngất

Trong những trường hợp này, chị em nên đi khám tại các cơ sở chuyên khoa phụ khoa để được chẩn đoán sớm. Nhiều bệnh nhân của Bác Hà từng chủ quan với các cơn đau kinh, đến khi phát hiện thì đã bị viêm lộ tuyến cổ tử cung, u nang buồng trứng hoặc thậm chí lạc nội mạc tử cung.

Cách điều trị đau bụng kinh bằng Đông y

Nguyên tắc điều trị đau bụng kinh trong y học cổ truyền

Theo Đông y, muốn điều trị dứt điểm đau bụng kinh thì cần xử lý tận gốc các nguyên nhân gây bệnh từ bên trong như khí huyết, tạng phủ, đặc biệt là Can, Tỳ, Thận. Nguyên tắc điều trị là:

1. Hoạt huyết, hành khí, hóa ứ
2. Ôn kinh, tán hàn, làm ấm tử cung
3. Bổ khí huyết, điều hòa kinh nguyệt

Ưu điểm của Đông y là không chỉ giúp giảm đau tạm thời mà còn giúp điều hòa nội tiết, hỗ trợ khả năng sinh sản lâu dài.

Các bài thuốc Đông y trị đau bụng kinh thường dùng

Thái sơn bàn thạch thang

Bài thuốc cổ điển có công dụng bổ khí huyết, an thai và điều hòa kinh nguyệt, rất thích hợp với chị em thể hư yếu, hay bị đau bụng kinh do khí huyết hư. Bác Hà đã cải tiến bài thuốc này thành dạng dễ sử dụng hơn với thảo dược sạch chuẩn GACP-WHO.

Diệp phụ khang

Đây là bài thuốc được chính Bác Hà nghiên cứu chuyên sâu và ứng dụng lâm sàng thành công cho hàng ngàn chị em bị đau bụng kinh và các bệnh viêm nhiễm phụ khoa. Diệp phụ khang được bào chế từ hơn 30 vị thuốc quý như ích mẫu, hương phụ, xuyên khung, đương quy, giúp hoạt huyết, bổ huyết, thông kinh lạc, tán ứ hiệu quả.

Châm cứu, bấm huyệt hỗ trợ điều trị

Bên cạnh thuốc thang, Bác Hà thường kết hợp châm cứu và bấm huyệt để tăng cường lưu thông khí huyết, giảm co bóp tử cung. Một số huyệt đạo thường được sử dụng là huyệt Túc tam lý, Tam âm giao, Quan nguyên, Khí hải. Phương pháp này giúp giảm đau tức thì và cải thiện kinh nguyệt rõ rệt sau vài liệu trình.

“Chỉ sau 2 tháng dùng bài thuốc Đông y của Bác Hà kết hợp bấm huyệt, tôi không còn bị đau quặn bụng mỗi lần đến tháng nữa. Kinh nguyệt cũng đều và ít bị mệt mỏi hơn.” – Chị Linh (28 tuổi, Hà Nội)

Phương pháp Đông y không gây tác dụng phụ như thuốc giảm đau Tây y, đặc biệt phù hợp với chị em chưa có gia đình, đang trong độ tuổi sinh sản hoặc người mắc các bệnh lý mạn tính không thể dùng thuốc hóa dược lâu dài.