Đẻ xong đau bụng dưới – 3 nguyên nhân thầm lặng chị em nào cũng nên biết

Chị em thân mến , sau sinh là giai đoạn cơ thể thay đổi rất nhiều. Nhiều chị em chia sẻ với Bác Hà rằng: “Bác Hà ơi, đẻ xong mà bụng dưới vẫn đau âm ỉ, đau kéo dài, có lúc nhói khó chịu… như vậy có bình thường không ạ?”.

Một chút đau sau sinh có thể xuất hiện khi tử cung đang thu nhỏ lại. Nhưng nếu đau bụng dưới kéo dài hoặc kèm dấu hiệu khác, chị em không nên bỏ qua vì có thể phản ánh tử cung hoặc khí huyết chưa phục hồi tốt.

Dưới góc nhìn Đông y, sau sinh cơ thể phụ nữ thường ở trạng thái “khí huyết hư – huyết ứ – vệ khí suy”. Tài liệu cổ có viết: “Âm huyết cần nhờ nguyên khí vận hành… nếu không dễ bị ứ trệ.” Điều này giải thích vì sao nhiều chị em sau sinh dễ cảm thấy đau bụng dưới khi huyết chưa lưu thông tốt hoặc tử cung thu hồi chậm.

Dưới đây là 3 nguyên nhân thầm lặng nhưng phổ biến khiến bụng dưới đau sau sinh, giúp chị em hiểu và chăm sóc cơ thể hợp lý hơn.

Tại sao sau sinh chị em dễ bị đau bụng dưới?

Khi mang thai:

• Tử cung giãn lớn nhiều lần
• Dây chằng bị kéo căng
• Các cơ quan nội tạng bị chèn ép
• Khí huyết dồn về tử cung để nuôi thai

Sau sinh, toàn bộ những thay đổi này cần thời gian để ổn định lại. Đông y gọi đây là giai đoạn “huyết hư – khí suy – huyết ứ sau sản”. Nếu quá trình hồi phục gặp trở ngại, đau bụng dưới có thể xuất hiện.

3 nguyên nhân thầm lặng khiến chị em đau bụng dưới sau sinh

1. Tử cung co hồi chưa tốt – nguyên nhân phổ biến nhất

Khi tử cung co lại để trở về kích thước ban đầu, chị em có thể cảm thấy:

• Đau âm ỉ vùng bụng dưới
• Căng tức, nặng bụng
• Đau tăng khi cho bé bú (do oxytocin kích thích tử cung co lại)

Đông y xem đây là phản ứng của “khí dương” đang đẩy phần huyết còn lại ra ngoài. Nếu quá trình co hồi chưa hiệu quả, huyết tích lại bên trong và gây đau nhiều hơn.

Khi nào co hồi tử cung có dấu hiệu bất thường?

• Đau bụng dưới kéo dài trên 2 tuần
• Sản dịch ít, màu sẫm hoặc có mùi lạ
• Bụng dưới căng tức khi sờ

Nếu xuất hiện những dấu hiệu trên, chị em nên kiểm tra để loại trừ ứ sản dịch hoặc nhiễm khuẩn.

2. Huyết ứ sau sinh – “thủ phạm” âm thầm gây đau

Huyết ứ là tình trạng máu lưu thông yếu và tồn đọng bên trong. Sau sinh, huyết ứ dễ xảy ra do:

• Mất nhiều máu khiến khí suy yếu
• Cơ thể nhiễm lạnh (tắm sớm, ở môi trường lạnh…)
• Vận động quá ít
• Tử cung thu hồi chậm

Biểu hiện thường gặp:

• Có cục máu nhỏ
• Bụng dưới nặng tức
• Lạnh tay chân hoặc đau lưng nhẹ

Huyết ứ sau sinh nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh sau sinh, khiến kinh sẫm màu hoặc không đều, và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản về sau. Nhiều tài liệu Đông y ghi nhận việc sử dụng thảo dược hoạt huyết nhằm hỗ trợ giảm ứ trệ và giúp cơ thể phục hồi tốt hơn.

3. Viêm nhiễm sau sinh – dễ gặp nhưng thường bị bỏ qua

Sau sinh, cổ tử cung còn mở, sản dịch nhiều và vệ khí yếu nên cơ thể dễ bị tác nhân gây viêm tấn công.

Các dấu hiệu cần lưu ý:

• Đau bụng dưới tăng dần
• Sản dịch hoặc vùng kín có mùi bất thường
• Sốt hoặc ớn lạnh
• Mệt mỏi

Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng tới niêm mạc tử cung, phần phụ hoặc buồng trứng. Đông y xem đây là “thấp nhiệt kết ở hạ tiêu” – tình trạng ẩm nóng tích tụ gây viêm và đau. Trường hợp này không nên tự xử lý tại nhà.

Đau bụng dưới sau sinh – khi nào bình thường, khi nào cần kiểm tra?

Bình thường nếu:

• Đau nhẹ và giảm dần theo ngày
• Không sốt
• Sản dịch ra đều, không mùi lạ

Nên kiểm tra nếu:

• Đau tăng dần hoặc kéo dài
• Sản dịch có mùi bất thường
• Xuất hiện sốt hoặc ớn lạnh
• Đau lan xuống đùi hoặc dữ dội

Khi rơi vào nhóm này, chị em nên thăm khám để đánh giá tình trạng tử cung và loại trừ nguy cơ viêm hoặc ứ trệ sản dịch.

Đông y nhìn nhận đau bụng dưới sau sinh như thế nào?

Đông y phân loại thành 3 nhóm chính:

1. Huyết hư – đau âm ỉ

• Người mệt, da nhợt
• Đau nhẹ nhưng kéo dài

2. Huyết ứ – đau theo từng cơn

• Cảm giác nặng tức bụng
• Đôi khi có cục máu nhỏ

3. Thấp nhiệt – đau kèm mùi lạ

• Sản dịch có mùi
• Cảm giác nóng trong người

Nhiều vị thảo dược Đông y như ích mẫu, ngải cứu, trần bì… thường được dùng để hỗ trợ hoạt huyết, điều khí và giúp tử cung phục hồi theo từng thể trạng.

Chị em nên làm gì khi đau bụng dưới sau sinh?

1. Giữ ấm bụng dưới

• Hạn chế tắm nước lạnh
• Không ngồi dưới quạt hoặc điều hòa trực tiếp
• Chườm ấm bụng 1–2 lần mỗi ngày

2. Vận động nhẹ

• Đi bộ chậm
• Tập thở hoặc yoga nhẹ
• Massage vùng bụng dưới

3. Theo dõi sản dịch

Nếu sản dịch thay đổi bất thường, chị em nên kiểm tra sớm.

4. Hỗ trợ bằng Đông y khi phù hợp

• Hoạt huyết – hỗ trợ giảm ứ trệ
• Ôn kinh – tán hàn
• Bổ khí huyết
• Thanh nhiệt – hỗ trợ giảm thấp nhiệt

Bác Hà luôn hướng đến việc hỗ trợ phục hồi chức năng tử cung, giúp cơ thể ổn định từ bên trong và hạn chế đau kéo dài.

Lời kết của Bác Hà

Đẻ xong đau bụng dưới không phải lúc nào cũng là vấn đề nhỏ. Đây là tín hiệu để chị em quan tâm, chăm sóc cơ thể đúng cách hơn. Khi phục hồi tốt sau sinh, chị em sẽ:

• Giảm cảm giác đau
• Giảm nguy cơ viêm
• Ổn định chu kỳ kinh sau sinh
• Hỗ trợ sức khỏe sinh sản
• Cải thiện tinh thần và thể trạng

Đừng ngại hỏi và chia sẻ, chị em nhé. Bác Hà luôn đồng hành bằng sự thấu hiểu, chuyên môn và tình yêu dành cho sức khỏe phụ nữ 💗

— Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà —