Thiếu sữa và điều trị lợi sữa bằng Đông y

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu và khó có thể thay thế đối với trẻ nhỏ. Tuy vậy nhiều bà mẹ trong thời kỳ sau sinh, cho con bú lại không có sữa hoặc sữa tiết ra quá ít, gọi là chứng thiếu sữa, khuyết nhũ. Thời gian học thạc sĩ ở Trung Quốc, khi nghiên cứu các tài liệu và sách y dược cổ truyền, tôi nhận ra trong Đông y có nhiều cách giúp lợi sữa rất tốt.

Tại sao các bà mẹ bị thiếu sữa?

Theo Đông y, sữa là từ huyết hoá sinh ra, vận hành dựa vào khí. Vì vậy, khí huyết người mẹ có quan hệ mật thiết đến tình trạng sữa nhiều hay ít. Khí huyết lưu thông thì sữa nhiều. Ngược lại tỳ vị hư nhược, khí huyết sinh hoá kém hoặc can khí uất kết, khí cơ bất thông, kinh mạch vận hành đình trệ… sẽ dẫn đến chứng thiếu sữa ở các sản phụ.

Hiện nay, tình trạng thiếu sữa, tắc sữa của các mẹ đang khá phổ biến. Nhiều bà mẹ đến với tôi than thở phải chật vật với máy hút sữa, đầu ti đỏ bầm, đau rát. Nhiều người không chịu nổi, vừa phải hút nhưng đồng thời cũng cho con ăn sữa ngoài mà nơm nớp lo con bị khó tiêu, đi ngoài, nôn trớ.

Từ những trường hợp đã điều trị, tôi xin đưa ra một số dấu hiệu chẩn đoán thiếu sữa để các mẹ nắm được như sau:

Dấu hiệu từ người mẹ: bầu vú mềm nhão, chậm xuống sữa, nặn được ít sữa hơn so với bình thường.

Dấu hiệu từ trẻ:

– Trẻ không có biểu hiện hài lòng sau khi bú: trẻ khóc, đòi bú tiếp sau mỗi khi ngừng cho bú, bụng không thấy căng sau bú

– Các bữa bú quá ngắn (ít hơn 5 phút) hoặc quá dài (trên 15 phút)

– Trẻ đi tiểu quá ít (dưới 6 lần/ngày)

– Mức độ tăng cân chậm (dưới 500g/tháng)

Những biện pháp khắc phục khi người mẹ ít sữa

Qua kinh nghiệm điều trị thiếu sữa, tôi có một vài lời khuyên cho các mẹ như sau:

– Cần cho trẻ bú thường xuyên, trung bình 2-3 giờ cho bú một lần, mỗi lần khoảng 5-10 phút.

– Cho trẻ bú theo đúng tư thế

– Không nên cho trẻ ăn dặm khi còn quá sớm.

– Bà mẹ nên uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, vừng

– Khi không có kết quả với các biện pháp trên thì có thể cân nhắc dùng galactogil, metoclopramide, primperan,.

Phương pháp Đông y trong điều trị lợi sữa

Y học cổ truyền gọi thiếu sữa là chứng “khuyết nhũ”. Sữa mẹ là chất dịch đục được sinh ra từ huyết. Mạch nhâm đảm bảo âm huyết của toàn thân, mạch xung thuộc kinh dương minh là bể của huyết. Vì vậy, cốc khí thịnh, bể huyết tràn đầy thì sữa sẽ về nhiều.

Cơ chế sinh sữa, bài tiết sữa của sản phụ tuỳ thuộc ở hai mạch xung – nhâm và có quan hệ mật thiết với tạng phủ. Phụ nữ sau khi sinh, nếu mạch xung – nhâm thịnh vượng, các tạng tâm, tỳ, can, phế, thận sung túc… thì sữa đầy đủ cho con bú.

Thể khí huyết hư

Triệu chứng: Không có sữa hoặc rất ít sữa, vú không căng tức, da khô, chóng mặt, mệt mỏi, ù tai, thở ngắn, tim đập nhanh, ăn ít, tiểu nhiều, đại tiện phân nát, mạch hư tế.

Nguyên nhân: Sản phụ thể chất vốn yếu đuối hoặc khi đẻ mất nhiều máu làm khí huyết thiếu, do đó không sinh được sữa.

Phép điều trị: Bổ huyết, ích khí, sinh sữa.

Thể can khí uất

Triệu chứng: Vú căng nhưng sữa không ra được, ngực chướng đau, người sốt, phát rét, ăn ít, lưỡi nhạt, mạch huyền.

Nguyên nhân: Can khí uất trệ làm ngưng trệ kinh mạch, khí huyết không lưu thông, không đủ để sinh huyết và sinh sữa.

Phép điều trị: Sơ can, giải uất, thông lợi sữa.

Điều trị bằng châm cứu, day ấn huyệt

– Tác giả Đổng Thiên Ân  trong Triết Giang Trung y tạp chí số 1.1965 có viết: Dùng huyệt Đản trung châm thẳng, sâu khoảng 5 phân, lưu kim từ 30 – 60 phút. Sau khi châm kim, dùng điếu ngải cứu ấm trên huyệt tầm 20 phút. Chỉ châm và cứu từ 1 đến 2 lần.

– Tác giả Ngụy Hành Cơ  trong Trung cấp y san, 1.1988 báo cáo: Dùng nhóm huyệt chủ gồm Đản trung, Nhũ căn, Dịch môn xuyên Trung chữ, Thông lý. Nếu can khí uất trệ gia thêm Liệt khuyết, Hậu khê, đều dùng tả pháp. Nếu khí huyết đều hư gia Công tôn, Túc tam lý, Tam âm giao, đều dùng bổ pháp.

Sau khi châm kim xuyên nhanh qua da, các huyệt trên ngực cho luồn kim hướng về phía đầu vú từ 1 -1,5 thốn. Sau khi đắc khí, lưu kim khoảng 20 phút. Mỗi ngày 1 lần, 7 lần là 1 liệu trình. Kết hợp với phương pháp xoa bóp day ấn huyệt, tác giả đã điều trị 34 ca, khỏi hẳn được 24/25 ca can uất khí trệ và 7/9 ca khí huyết đều hư. Tỉ lệ khỏi hẳn đạt 91,2%. Ba ca còn lại đều có những dấu hiệu chuyển biến khá tốt.

Điều trị lợi sữa bằng tác động cột sống

Tác động cột sống là phương pháp điều trị lợi sữa của Lương y Nguyễn Tham Tán. Thực hiện xoa bóp vùng giáp tích từ đốt sống cổ 2 đến thắt lưng 5, mỗi ngày 1 lần trong 30 phút, liệu trình trong 10 -20 ngày liên tục.

Với tôi, lợi sữa là một trong những thế mạnh của Đông y bởi sử dụng thảo dược để điều trị là hoàn toàn an toàn, lành tính, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Hơn nữa, sử dụng Đông y cải thiện tắc sữa, giúp lợi sữa còn có thể nâng cao sức khỏe của mẹ, làm mát, lưu thông khí huyết rất tốt mà các chị em có thể tham khảo.

Nếu bạn đang có bất cứ vấn đề gì về sức khỏe sản phụ khoa cần được tư vấn, đừng ngần ngại liên hệ với tôi qua số điện thoại: (024) 7109 2668 – 0989 913 935