Bác Hà giải đáp: Vì sao dùng vòi xịt mạnh dễ khiến chị em bị tái nấm phụ khoa?

Bác Hà gặp rất nhiều chị em, đặc biệt là các bạn trẻ mới mười tám đôi mươi, có thói quen dùng vòi xịt mạnh mỗi lần vệ sinh vùng kín. Cháu cũng giống như nhiều người khác, nghĩ rằng càng rửa mạnh thì càng sạch, nhưng thật ra đây là một hiểu lầm rất phổ biến và nguy hiểm.

Vùng kín của phụ nữ theo quan điểm Đông y là “âm trung chi âm” – phần âm sâu nhất của cơ thể, cần được giữ ấm, mềm mại và ẩm vừa phải. Khi dùng vòi xịt mạnh, áp lực nước lớn sẽ làm tổn thương niêm mạc mỏng manh của âm đạo. Nghiêm trọng hơn, nó có thể rửa trôi lớp vi khuẩn có lợi – hay còn gọi là “quân bảo vệ tự nhiên”, giúp cân bằng độ pH và ngăn vi khuẩn, nấm xâm nhập.

Một khi “hàng rào bảo vệ” này bị phá vỡ, môi trường âm đạo dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng âm dương, dẫn đến ẩm thấp, khí trệ – đó chính là điều kiện thuận lợi cho nấm Candida và vi khuẩn tạp phát triển trở lại. Đây cũng là lý do vì sao chị em thường thấy nấm tái phát dù đã điều trị nhiều lần bằng thuốc.

Thói quen sai lầm khiến nấm phụ khoa tái đi tái lại

Theo kinh nghiệm lâm sàng của Bác Hà, ngoài việc dùng vòi xịt mạnh, có nhiều thói quen tưởng vô hại lại là “ngòi nổ” khiến vùng kín viêm nhiễm kéo dài:

• Dùng dung dịch vệ sinh có mùi thơm nồng, chứa nhiều hóa chất tẩy mạnh.
• Rửa quá nhiều lần trong ngày, đặc biệt là trong kỳ kinh nguyệt.
• Thụt rửa sâu vào âm đạo, nghĩ rằng làm vậy sẽ “sạch tận gốc”.
• Mặc quần bó, quần ẩm hoặc không thay đồ lót thường xuyên.
• Dùng xà phòng, sữa tắm để rửa vùng kín.

Những hành động này đều khiến môi trường âm đạo bị rối loạn, dễ sinh ẩm thấp và tích nhiệt – theo Đông y, đây chính là căn nguyên gây nấm và khí hư hôi ngứa.

Hướng dẫn vệ sinh vùng kín đúng cách – an toàn và phòng tái phát

Vệ sinh đúng cách là bước đầu tiên và quan trọng nhất để phòng nấm tái phát. Bác Hà luôn khuyên chị em nên chăm sóc vùng kín như chăm sóc làn da nhạy cảm nhất trên cơ thể, nhẹ nhàng mà đúng cách:

• Chỉ rửa bên ngoài, không thụt sâu vào âm đạo.
• Dùng nước sạch hoặc nước ấm pha với các loại thảo dược có tính sát khuẩn nhẹ như trầu không, lá chè xanh, ngải cứu hoặc khổ sâm.
• Dòng nước nên nhẹ, tránh dùng vòi xịt mạnh hoặc xịt thẳng vào trong.
• Sau khi rửa, lau nhẹ bằng khăn mềm sạch, không để vùng kín ẩm ướt.
• Thay quần lót ít nhất hai lần mỗi ngày, chọn chất liệu cotton thoáng khí.
• Không ngâm vùng kín trong chậu nước lá lâu quá 10 phút vì dễ gây ngược tác dụng.

Bác Hà nhấn mạnh: vùng kín chỉ cần sạch tự nhiên và khô ráo, chứ không nên “sạch bong” bằng cách rửa quá mạnh hay quá thường xuyên.

Nhìn từ Đông y: Điều trị nấm phụ khoa không chỉ là vệ sinh

Trong Đông y, các bệnh nấm và viêm phụ khoa thường quy về ba thể chính: thấp nhiệt hạ tiêu, can uất tỳ hư và âm hư sinh nội nhiệt. Khi cơ thể rơi vào một trong ba trạng thái này, môi trường âm đạo dễ bị mất cân bằng, dẫn đến ngứa, khí hư, nấm và viêm tái phát.

Do đó, muốn trị dứt nấm, không chỉ dừng lại ở việc rửa ngoài, mà cần điều chỉnh bên trong cơ thể để khí huyết lưu thông, âm dương điều hòa. Các bài thuốc Đông y thường dùng kết hợp giữa thanh nhiệt, lợi thấp, kiện tỳ, dưỡng âm và hoạt huyết. Một số vị thuốc thường gặp gồm:

• Hoàng bá – thanh nhiệt, trừ thấp, tiêu viêm tốt.
• Khổ sâm – ức chế nấm và vi khuẩn tạp khuẩn.
• Trinh nữ hoàng cung – hỗ trợ cân bằng nội tiết và làm sạch huyết ứ vùng hạ tiêu.
• Bạch truật, cam thảo – kiện tỳ, giúp cơ thể tăng sức đề kháng tự nhiên.
• Đương quy, ích mẫu – điều hòa khí huyết, giúp môi trường âm đạo phục hồi.

Bác Hà thường phối hợp các vị thuốc này theo cơ địa từng người, vì mỗi thể bệnh có nguyên nhân và biểu hiện khác nhau. Việc dùng thuốc Đông y đúng cách không chỉ giúp trị nấm mà còn giúp tăng cường sức khỏe sinh sản, ổn định nội tiết và làm da dẻ hồng hào hơn.

Lời khuyên của Bác Hà dành cho cháu

Cháu mới 20 tuổi, cơ thể đang trong thời kỳ sung sức và phát triển, nhưng nếu không chú ý giữ gìn, bệnh phụ khoa có thể trở thành nỗi ám ảnh lâu dài. Bác Hà khuyên cháu nên điều chỉnh lại thói quen vệ sinh, tránh dùng vòi xịt mạnh, kết hợp chế độ ăn thanh đạm, hạn chế đồ ngọt và thức ăn nhanh.

Đồng thời, cháu nên giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng – bởi can khí uất kết cũng là nguyên nhân khiến bệnh phụ khoa tái phát.

Nếu cháu biết giữ gìn và chăm sóc đúng cách, vùng kín sẽ tự điều chỉnh lại sự cân bằng vốn có, nấm và viêm sẽ không còn cơ hội quay lại.

— Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà —