Buồng trứng đa nang là gì? Nguyên nhân dấu hiệu và cách điều trị
Buồng trứng đa nang là bệnh lý phụ khoa phổ biến hiện nay và liên quan đến nội tiết tố. Đây còn được coi là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới. Để chị em hiểu rõ hơn về bệnh nội dung bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị cũng như cách phòng bệnh hiệu quả nhất.
Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang (hội chứng buồng trứng đa nang), có tên tiếng Anh: Polycystic ovary syndrome (PCOS) hay hội chứng Stein-Leventhal, đa nang buồng trứng. Đây là một rối loạn nội tiết, xuất hiện khi trong cơ thể người phụ nữ có nhiều hormone sinh dục nam, trong khi đó lượng nội tiết tố nữ trong cơ thể không đủ.
Đặc trưng của hội chứng này là trong buồng trứng lớn của người phụ nữ xuất hiện nhiều nang nhỏ (thường dưới 10mm) và chúng chỉ được phát hiện qua hình ảnh siêu âm.
Hội chứng này hiện nay đang ảnh hưởng tới 5-10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Vì vậy, các chuyên gia đánh giá đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới.
Hội chứng này có hai dạng, đa nang buồng trứng 2 bên và đa nang buồng trứng 1 bên. Cụ thể:
Đa nang buồng trứng 1 bên: Là tình trạng 1 bên buồng trứng của nữ giới xuất hiện các nang nhỏ và một bên buồng trứng vẫn hoạt động bình thường, tuy nhiên trường hợp này rất ít gặp. Trường hợp này người bệnh vẫn có thể mang thai tự nhiên nhưng chu kỳ kinh thất thường.
Đa nang buồng trứng 2 bên: Về bản chất đa nang buồng trứng 2 bên cũng giống như đa nang buồng trứng thông thường. Tuy nhiên, lúc này các nang nhỏ xuất hiện ở cả 2 bên buồng trứng. Người bệnh cũng có thể mang thai khi mắc bệnh tuy nhiên tỉ lệ sẽ thấp hơn so với không mắc bệnh.
Theo đó, dù được chẩn đoán đa nang buồng trứng 1 bên hay 2 bên chị em cần sớm điều trị để cải thiện chức năng sinh sản và tránh những biến chứng không mong muốn.
Dấu hiệu buồng trứng đa nang điển hình nhất
Theo sự thay đổi hormone của mỗi người thì triệu chứng bệnh sẽ khác nhau. Tuy nhiên, chị em vẫn có thể quan sát cũng như nhận biết những biểu hiện lạ, bất thường của cơ thể như:
- Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh không đều, ngắn/ thất thường, có thể kéo dài trên 35 ngày; kinh loãng, máu kinh có màu đen, mất kinh…
- Tăng cân, béo phì: Khoảng 80% phụ nữ mắc bệnh có dấu hiệu béo phì, tập trung ở bụng.
- Gặp vấn đề về da: Nổi mụn ở mặt, ngực, lưng… Bên cạnh đó còn xuất hiện vùng da màu đỏ, nâu nhạt, đen ở vùng da cổ, ngực, đùi…
- Rụng tóc, rậm lông: Thường rậm lông ở mặt (nhất là ria mép), cằm, ngực, ngón tay, ngón chân. Ngoài ra, người bệnh còn hay bị rụng tóc, hói đầu.
- Mệt mỏi, gặp vấn đề về giấc ngủ: Người bệnh gặp khó khăn khi đi vào giấc ngủ, có thể bị ngưng thở khi ngủ.
- Đau lưng dưới, đau bụng, đau vùng chậu: Những vùng này xuất hiện cơn đau âm ỉ hoặc đau nhói, đau từ nhẹ đến dữ dội, gần giống đau bụng kinh.
- Gặp khó khăn khi mang thai/ hiếm muộn: Nếu như người đã kết hôn, sinh hoạt tình dục bình thường, không dùng biện pháp tránh thai nhưng không có thai.
Ngoài ra, thông qua quá trình kiểm tra, siêu âm người bệnh sẽ xuất hiện những dấu hiệu khác như:
- Không có nang trứng lớn, kích thước đồng đều nhau
- Chỉ số dự trữ buồng trứng (AMH) cao >10 ng/ml.
Khi xuất hiện những triệu chứng này chị em nên chủ động đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân đa nang buồng trứng
Hội chứng buồng trứng đa nang thường bắt nguồn từ yếu tố di truyền hoặc rối loạn nội tiết tố. Đôi khi có những trường hợp y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Tuy nhiên, theo các chuyên gia có những nguyên nhân chính gây ra hội chứng này đó là:
- Do di truyền: Là nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng này. Vì vậy, nếu gia đình bạn có mẹ, chị gái, em gái mắc bệnh thì nguy cơ bạn bị bệnh cao hơn.
- Do kháng insulin hoặc rối loạn hội chứng trao đổi chất: Nếu hàm lượng insulin dư thừa sẽ kích hoạt buồng trứng sản xuất hormone nam giới nhiều hơn, dẫn đến mất cân bằng nội tiết, sự phát triển và rụng trứng thất thường, hình thành nên các nang trong buồng trứng.
- Hàm lượng hormone nam cao: Androgen nếu tăng cao sẽ ngăn buồng trứng rụng trứng ở mỗi chu kỳ kinh, khiến người bệnh mọc nhiều lông và mụn.
- Do môi trường, lối sống: Sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với các hóa chất, ít vận động, căng thẳng kéo dài, thức khuya… có thể dẫn đến rối loạn nội tiết tố, tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Chế độ ăn uống thiếu hợp lý: Nhiều giả thiết nghi ngờ rằng một chế độ ăn uống quá nhiều tinh bột đường cũng có thể gây ra hội chứng buồng trứng đa nang.
Cách phát hiện đa nang buồng trứng
Thông thường chị em sẽ phát hiện cũng như chẩn đoán sớm bệnh thông qua triệu chứng thể hiện ra bên ngoài như chúng tôi đã đề cập ở trên. Tuy nhiên, để xác định một cách chính xác đã mắc bệnh hay chưa ngoài lưu ý đến triệu chứng lâm sàng thì bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm, siêu âm cần thiết, cụ thể:
- Xét nghiệm máu: Bác sĩ tiến hành xét nghiệm đo nồng độ LH, FSH, testosterone toàn phần, SHBG và testosterone tự do.
- Siêu âm: Thực hiện siêu âm có thể qua ngả bụng hoặc ngả âm đạo để kiểm tra buồng trứng có đa nang hay không.
- Sinh thiết nội mạc tử cung: Giúp bác sĩ kiểm tra nội mạc tử cung có bình thường hay không cũng như kiểm tra xem có dấu hiệu của ung thư nội mạc tử cung.
Cách điều trị bệnh phổ biến hiện nay
Hiện nay, vẫn chưa có cách điều trị hội chứng buồng trứng đa nang một cách triệt để, tuy nhiên chị em vẫn có thể đối phó và kiểm soát được các triệu chứng bệnh, cải thiện khả năng sinh sản của mình.
Theo đó, tùy vào nhu cầu của người bệnh cũng như tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ áp dụng phác đồ khác nhau. Mục đích chính của cách điều trị lúc này giúp chị em điều hòa kinh nguyệt và tăng khả năng mang thai. Những cách điều trị bệnh phổ biến hiện đang được áp dụng nhiều có thể kể đến như:
Giảm cân và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý
Có thể nói đây là cách chữa bệnh hiệu quả giúp chị em mang thai tự nhiên. Cụ thể, nếu bị béo bụng chị em nên tiến hành giảm cân và duy trì một trọng lượng phù hợp theo chỉ định của bác sĩ. Việc điều chỉnh cân nặng sẽ giúp chu kỳ đều đặn hơn, giảm cholesterol, điều chỉnh lượng insulin trong cơ thể.
Bên cạnh đó, chị em cần hạn chế thức khuya, ngủ đủ giấc 7-8 tiếng/ ngày. Tuyệt đối không được để cơ thể trong tình trạng lo lắng hay căng thẳng.
Điều trị bằng Tây y
Tây y luôn là sự lựa chọn đầu tiên khi mắc bệnh và hội chứng buồng trứng đa nang cũng không ngoại lệ. Sau khi tiến hành thăm khám, siêu âm, chẩn đoán, xác định nguyên nhân và mức độ bệnh bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cũng như phương pháp phù hợp.
Cũng giống như các bệnh lý phụ khoa khác, để điều trị bác sĩ thường chỉ định dùng thuốc hoặc phương pháp ngoại khoa.
Dùng thuốc:
Có nhiều thuốc được dùng để khắc phục triệu chứng buồng trứng đa nang cũng như tăng khả năng mang thai. Tùy thuộc vào nhu cầu có con hay không của người bệnh để kê đơn thuốc phù hợp. Một số thường được chỉ định bao gồm:
- Thuốc tránh thai nội tiết (gồm thuốc chứa cả estrogen và progestin): Được áp dụng cho người bệnh không có nhu cầu mang thai nhằm giúp điều hòa lại chu kỳ kinh, giảm tình trạng rậm lông, mọc mụn trứng cá.
- Clomiphene: Thuốc tăng khả năng sinh sản, có khoảng 80% người bệnh đã bắt đầu rụng trứng trong vòng 3 tháng dùng thuốc;
- Metformin: Thuốc kích thích rụng trứng, làm giảm lượng insulin; thuốc có hiệu quả hơn nếu được kết hợp với Clomiphene và Letrozole.
- Letrozole: Thuốc kích thích rụng trứng;
- Gonadotropins: Thuốc được dùng ở dạng tiêm với công dụng kích thích sự rụng trứng và giúp trứng phát triển.
- Hormone Progestin: Đây là một hormone giúp chu kỳ kinh của người bệnh được ổn định, giảm nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
Theo các bác sĩ chuyên khoa những thuốc này có thể giúp người bệnh cải thiện được triệu chứng bệnh nhưng chỉ có hiệu quả 50%. Chưa kể nếu như dùng nhiều các thuốc nội tiết sẽ gây ra u nang hoặc u xơ.
Áp dụng phương pháp ngoại khoa:
Nếu như cách dùng thuốc không mang lại hiệu quả như mong muốn các bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng phương pháp ngoại khoa. Theo đó bác sĩ thực hiện cắt góc buồng trứng với thiết bị chuyên dụng là dao điện để cắt bớt 1 phần nang trứng giúp các nang còn lại được tập trung nuôi và phát triển tốt hơn.
Theo đánh giá từ chuyên gia, điều trị bằng ngoại khoa là cách nhanh gọn nhưng khó mang lại hiệu quả 100% cho người bệnh và chỉ thực hiện được 1 lần. Trường hợp không mang lại tác dụng như mong muốn người bệnh sẽ phải thực hiện phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Thụ tinh trong ống nghiệm
Thụ tinh trong ống nghiệp – IVF là cách điều trị gần như cuối cùng nếu như không có cách nào phù hợp với người bệnh. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ tiến hành lấy trứng, tinh trùng để tiến hành thụ tinh trong phòng thí nghiệm. Sau đó phôi sẽ được đưa vào tử cung của người vợ để có thể phát triển thành thai nhi.
Sau khi được đưa vào tử cung thì tỉ lệ mang thai sẽ tùy thuộc vào khả năng sinh sản và độ tuổi của người phụ nữ. Độ tuổi càng cao thì tỉ lệ càng thấp.
Điều trị buồng trứng đa nang bằng Đông y
Bên cạnh những cách chữa trên thì Đông y cũng được đánh giá cao trong việc khắc phục triệu chứng và cải thiện khả năng mang thai ở bệnh.
Để điều trị buồng trứng đa nang các bác sĩ sẽ tiến hành bắt mạch, quan sát và chẩn đoán. Tùy vào nguyên nhân mà có bài thuốc Đông y khác nhau. Đông y với nguyên tắc điều trị từ căn nguyên sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng bệnh tư bên trong, cân bằng âm dương, ổn định vòng kinh.
Phương pháp Đông y có ưu điểm là lành tính, an toàn, thành phần bài thuốc từ thảo dược thiên nhiên, hạn chế tối đa tác dụng phụ.
Tuy nhiên hiệu quả sử dụng thuốc Đông y phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người bệnh. Mặt khác, thuốc thường tác dụng chậm nên người bệnh phải thật kiên trì.
Cách phòng tránh buồng trứng đa nang
Đa nang buồng trứng không phải bệnh nguy hiểm nhưng nó lại gây khó khăn cho việc mang thai ở người phụ nữ. Do vậy, để bảo vệ thiên chức làm mẹ thiêng liêng của mình, chị em nên lưu ý cách phòng bệnh sau:
- Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung nhiều chất xơ, rau xanh, chất xơ, trái cây… hạn chế tinh bột, đường.
- Tập thể dục thường xuyên để giữ lượng đường huyết trong máu được ổn định, đồng thời giữ insulin ở mức thấp nhất, ngăn ngừa kháng insulin…
- Tránh căng thẳng, stress, bớt lo âu. Hãy giải tỏa căng thẳng, stress bằng cách vui chơi cùng bạn bè, người thân, tập yoga, suy nghĩ tích cực.
- Không hút thuốc lá cũng như hạn chế tiếp xúc với môi trường nhiều khói thuốc.
- Kiểm soát cân nặng, không để cơ thể ở tình trạng thừa cân, béo phì bằng cách kiểm tra cân nặng thường xuyên, không hấp thụ nhiều đồ ăn nhanh, nước có ga, nước ngọt…
Hi vọng rằng, bài viết này đã giúp chị em hiểu hơn về hội chứng buồng trứng đa nang – một trong những nguyên nhân gây vô sinh. Hiểu được cách điều trị, phòng ngừa như thế nào để mang lại hiệu quả. Chúc chị em luôn khỏe mạnh!
Ngày đăng: 28/03/2020 - Cập nhật lúc: 8:50 AM , 28/03/2020
Liên hệ với tôi để được tư vấn 0989 913 935
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!