Ăn lê mùa thu đông – Bí quyết cân bằng nội tiết, đẹp da và ổn định kinh nguyệt

Chị em thân mến, khi bước sang thu – đông, không khí trở nên khô lạnh, cơ thể dễ mất cân bằng giữa âm và dương. Bác Hà thường gặp rất nhiều trường hợp chị em rối loạn kinh nguyệt, da sạm, nổi mụn, ngủ kém hay hay bốc hỏa trong giai đoạn này. Và một trong những “vị thuốc – món ăn” tự nhiên mà Bác Hà thường khuyên dùng chính là lê 🍐. Nhưng tại sao ăn lê lại giúp điều hòa nội tiết, cải thiện làn da và ổn định kinh nguyệt? Cùng Bác Hà đi sâu hơn để hiểu rõ nguyên nhân nhé!

🌿 Nguyên nhân gốc rễ của rối loạn nội tiết theo Đông y

Đông y nhìn cơ thể con người như một chỉnh thể hài hòa giữa âm và dương, giữa tạng phủ và khí huyết. Khi âm dương mất cân bằng, khí huyết không điều hòa, cơ thể sẽ xuất hiện các biểu hiện như kinh nguyệt thất thường, da xấu, dễ nóng trong hoặc mệt mỏi kéo dài.

Cụ thể hơn:

• Âm hư – dương thịnh: Thường gặp vào mùa hanh khô, cơ thể bị “thiếu tân dịch” (tức là nước trong cơ thể giảm), gây khô da, khô niêm mạc, dễ nổi mụn, kinh nguyệt ít hoặc không đều. Đây là nguyên nhân phổ biến khiến nội tiết rối loạn vào mùa thu đông.
• Phế nhiệt – khí trệ: Khi phổi bị khô nóng, chức năng điều hòa khí huyết bị ảnh hưởng, dẫn đến kinh nguyệt không ổn định, da sạm và tâm trạng dễ cáu gắt. Trong Đông y có câu: “Phế chủ bì mao”, nghĩa là phổi khỏe thì da mới đẹp, phổi yếu thì da sạm và dễ sinh nám.
• Tỳ hư – đàm thấp: Do ăn uống thất thường hoặc dùng nhiều đồ chiên rán, tỳ vị yếu khiến cơ thể tích đàm, ảnh hưởng tới việc chuyển hóa và bài tiết hormone. Kết quả là da dễ nhờn, nổi mụn, kinh kéo dài hoặc không đều.

Những biểu hiện này tuy khác nhau, nhưng đều có một điểm chung: cơ thể bị mất cân bằng âm dương, mà muốn điều chỉnh thì phải “tư âm, thanh nhiệt, dưỡng phế, kiện tỳ” – và đó chính là những tác dụng của quả lê.

🍐 Vai trò của lê trong việc cân bằng âm dương và nội tiết

Theo Đông y, lê có vị ngọt, hơi chua, tính mát, quy vào hai kinh phế và vị. Lê giúp “tư âm giáng hỏa” – tức là bổ phần âm bị hao hụt, hạ bớt phần dương đang thịnh, từ đó giúp cân bằng lại toàn cơ thể.

Vào mùa thu, khi “phế chủ khí”, lê lại đặc biệt phù hợp bởi nó giúp:

• Nhuận phế, sinh tân: Giúp cơ thể tái tạo tân dịch, làm mát bên trong, giảm tình trạng nóng trong, khô miệng, da nứt nẻ.
• Thanh nhiệt, giảm độc: Giúp loại bỏ phần nhiệt dư tích tụ trong cơ thể – nguyên nhân khiến nội tiết rối loạn và mụn dễ phát sinh.
• Dưỡng huyết, điều hòa kinh nguyệt: Khi âm được tư dưỡng, huyết được sinh ra đầy đủ hơn, chu kỳ kinh nguyệt cũng trở nên ổn định, giảm cảm giác đau tức vùng bụng dưới.

Đây chính là cơ chế rất tự nhiên mà Đông y gọi là “lấy nhu thắng cương, lấy mát điều hòa nóng”. Khi chị em biết chọn thực phẩm đúng mùa, đúng thể, cơ thể sẽ tự tái lập sự cân bằng mà không cần can thiệp mạnh mẽ từ bên ngoài.

🌸 Lê giúp da sáng, khí huyết lưu thông

Bác Hà vẫn nói vui rằng: “Da là tấm gương phản chiếu sức khỏe của khí huyết và nội tiết.” Khi khí huyết đầy đủ, lưu thông tốt, da sẽ hồng hào và tươi sáng. Lê chứa nhiều vitamin C, chất xơ, nước và khoáng chất – đây là những yếu tố giúp hỗ trợ gan và phổi trong việc đào thải độc tố, làm sạch máu và tăng cường trao đổi chất.

Từ góc nhìn Đông y, việc “thanh phế – ích vị – dưỡng huyết” thông qua lê không chỉ giúp đẹp da mà còn làm tâm khí nhẹ nhàng, giấc ngủ sâu hơn, tinh thần ổn định – điều này rất quan trọng với chị em đang trong giai đoạn tiền kinh hoặc tiền mãn kinh.

💧 Cách dùng lê hiệu quả và lưu ý khi sử dụng

• Lê tươi và tác dụng đối với sức khỏe: Lê là một loại trái cây có tính mát, giúp thanh nhiệt, dưỡng phế, và làm dịu họng. Khi sử dụng lê tươi hoặc ép lấy nước, không chỉ bổ sung nước và vitamin cho cơ thể mà còn giúp tăng cường hệ miễn dịch. Đặc biệt, lê có tác dụng giảm cơn ho do viêm họng hoặc cảm cúm nhờ vào khả năng làm dịu và giảm khô rát họng. Chúng còn hỗ trợ hệ tiêu hóa và có tác dụng thanh lọc cơ thể.
• Chưng lê với đường phèn: Khi lê được chưng với đường phèn, không chỉ giữ lại những dưỡng chất có lợi mà còn giúp tăng cường tác dụng làm dịu cổ họng, giảm các triệu chứng của bệnh hô hấp như ho, khô cổ. Đường phèn có tính bình, giúp làm mát cơ thể và kết hợp với lê tạo thành món ăn dễ tiêu hóa, bổ dưỡng và có tác dụng giải nhiệt hiệu quả.
• Dưỡng phế và làm dịu họng: Lê tươi, đặc biệt khi chế biến thành nước ép hoặc chưng với đường phèn, có tác dụng làm ẩm phổi, giảm khô rát họng, rất hữu ích cho những người mắc các bệnh lý về hô hấp hoặc viêm họng. Đặc biệt, đường phèn giúp làm dịu cơn ho kéo dài, hỗ trợ rất tốt trong điều trị các bệnh lý về đường hô hấp.
• Lê cho người hay bị lạnh bụng hoặc tỳ vị yếu: Những người có tỳ vị yếu hoặc dễ bị lạnh bụng nên tránh ăn lê tươi hoặc lê lạnh vì lê có tính hàn, ăn nhiều có thể gây cảm giác lạnh bụng, khó tiêu. Thay vào đó, việc chưng lê với đường phèn là lựa chọn tốt hơn, vì quá trình chưng giúp làm giảm tính lạnh của lê, dễ tiêu hóa hơn.
• Cân bằng nội tiết và dưỡng âm: Việc ăn 2-3 quả lê mỗi tuần giúp dưỡng âm, cân bằng nội tiết tố, đặc biệt có lợi cho phụ nữ trong các giai đoạn cần bổ sung dưỡng chất cho cơ thể, như trong kỳ kinh nguyệt. Lê có thể giúp cải thiện chức năng của cơ thể, đặc biệt là hệ hô hấp và tiêu hóa.
• Kết hợp lê với gừng trong kỳ kinh nguyệt: Nếu trong kỳ kinh nguyệt mà cảm thấy bụng lạnh, kết hợp lê với gừng hấp cách thủy sẽ giúp bổ sung năng lượng, ôn tỳ vị và dưỡng âm. Gừng có tính ấm, giúp lưu thông khí huyết, làm ấm bụng và giảm các triệu chứng khó chịu trong kỳ kinh.

🌷 Lời khuyên của Bác Hà

Bác Hà luôn nhắc chị em rằng, cơ thể là một tổng thể vận hành hài hòa giữa âm – dương – khí – huyết – tân dịch. Ăn uống đúng theo mùa là cách “thuận thiên” – vừa dưỡng thân, vừa an tâm. Trái lê chính là món quà tự nhiên cho mùa thu đông, giúp chị em bổ âm, thanh phế, dưỡng huyết, cân bằng nội tiết và làm đẹp da từ gốc rễ.

Nếu chị em đang gặp vấn đề như kinh nguyệt không đều hoặc da sạm do mất cân bằng nội tiết, hãy để Đông y giúp cơ thể điều chỉnh nhẹ nhàng, không xâm lấn. Mọi thay đổi bền vững đều bắt đầu từ sự hiểu và chăm sóc bản thân đúng cách 💛

— Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Thanh Hà —